آشنایی با جنگنده فوانسوی داسو رافال( Dassault Rafale)،
 | |
| نوع هواپیما | جنگنده چندمنظوره |
|---|---|
| کشور سازنده | فرانسه |
| شرکت سازنده | شرکت هوانوردی داسو |
| نخستین پرواز | ۴ جولای ۱۹۸۶ |
| تاریخ بکارگیری | ۴ دسامبر ۲۰۰۰ |
| وضعیت کنونی | فعال |
| بکارگیرنده(ها) | فرانسه (نیروی هوایی فرانسه، نیروی دریایی فرانسه)، هند |
| هزینهٔ پروژه | ۲۷/۸۲ میلیارد یورو (سال ۲۰۰۶) |
| بهای هر فروند | رافال سی:۶۴ میلیون یورو. رافال ام:۷۰ میلیون یورو |
| مدل‌های دیگر | تک کابین M که مخصوص ناو هواپیما براست.
دوکابین B که مخصوص نیروی هوایی است. تک کابین C که باز متعلق به نیروی هوایی است |
طراحی این هواپیما به طرح مشترک نیروی هوایی و دریایی فرانسه در اواخر دهه ۱۹۷۰ به همراه چهار کشور اروپایی دیگر آلمان، بریتانیا، ایتالیا و اسپانیا برای ساخت یک جنگنده چابک باز می‌گردد. اختلافات در مورد تقسیم کار و قابلیت‌های این هواپیما موجب شد تا فرانسوی‌ها از این طرح جدا شده و طراحی هواپیمای جداگانه‌ای را بر اساس دستاوردهای این طرح آغاز کنند. نخستین پیش‌نمونه رافال در سال ۱۹۸۶ پرواز کرد اما کاهش بودجه پروژه در پایان جنگ سرد به تأخیر زیاد در اتمام این پروژه منجر شد و نهایتا این جنگنده در سال ۲۰۰۰ در نیروی هوایی و نیروی دریایی فرانسه عملیاتی شد. طرح چهار کشور دیگر نیز به ساخت یوروفایتر تایفون انجامید. فرانسه از این جنگنده در جنگ افغانستان و طرح پرواز ممنوع لیبی استفاده کرده‌است.
هم‌اکنون فرانسه تنها کاربر این جنگنده است اما نیروی هوایی هند نیز در ژانویه سال ۲۰۱۲ قرارداد خرید ۱۲۶ فروند داسو رافال را به ارزش ۱۰٬۴ میلیارد دلار نهایی کرد که ۱۸ فروند آن در سال ۲۰۱۵ به این کشور تحویل داده خواهد شد و بقیه در این کشور تولید می‌شوند. رقبای این جنگنده در رقابت تعیین جنگنده چندمنظوره جدید نیروی هوایی هند اف-۱۶، اف-۱۸ سوپرهورنت، میگ-۳۵، یاس-۳۹ گریپن و یوروفایتر تایفون بودند که در نهایت رافال بالاتر از نزدیکترین رقیب خود یوروفایتر تایفون به عنوان برنده این رقابت انتخاب شد. نیروی هوایی کره جنوبی، سنگاپور و سوئیس نیز به بررسی این جنگنده پرداختند اما در نهایت کره و سنگاپور اف-۱۵ ایگل و سوئیس جنگنده سوئدی یاس-۳۹ گریپن را به جای آن انتخاب کردند. نیروی هوایی امارات نیز به خرید نوع ارتقایافته‌ای از رافال با رادار و موتور قدرتمندتر و موشک‌های هوابه‌هوای پیشرفته‌تر علاقمندی نشان داده‌است و در حال بررسی این هواپیما و مقایسه آن با یوروفایتر و اف/آ ۱۸ سوپرهورنت است. نیروی هوایی قطر نیز در حال بررسی رافال و مقایسه آن با اف-۳۵، اف-۱۸ سوپرهورنت، اف-۱۵ ایگل و یوروفایتر تایفون برای جایگزینی جنگنده‌های میراژ-۲۰۰۰-۵ خود است. کانادا، لیبی، برزیل و کویت هم از دیگر کشورهایی هستند که به احتمال خرید رافال توسط آن‌ها مطرح شده است.
رافال جنگنده‌ای کاملا ملی است که از یک بدنه پروازی کاملا جدید با طراحی فرانسوی و نیروی محرکه، اویونیک، و سلاح‌های فرانسوی استفاده می‌کند. با توجه به اندازه نه چندان بزرگ نیروهای مسلح فرانسه تنها راه برای اقتصادی کردن این پروژه این بود که جایگزینی برای تمام جنگنده‌های موجود این ارتش باشد؛ از جنگنده‌های باستانی ووت اف-۸ کروسادر نیروی دریایی تا هواپیماهای تجسسی استراتژیک میراژ آی‌وی‌پی. در نتیجه این برنامه به یک پروژه بسیار پرخرج تبدیل شد که مجبور بود با پروژه‌های بزرگ دیگر ارتش فرانسه مثل ناو هواپیمابر اتمی شارل دوگل نیروی دریایی و هلیکوپتر تایگر نیروی زمینی برای تخصیص بودجه مناسب رقابت کند و تکمیل آن با تاخیر فراوانی همراه بود.
ویژگی‌های فنی
داسو رافال در سه مدل اصلی C، تمرینی دوسرنشینه B و ناونشین M ساخته شده است. رافال مثل نزدیکترین همتای خود یوروفایتر، جت جنگنده‌ای با بال دلتا، کانارد و بدون دم است اما از یوروفایتر کوچکتر و سبک‌تر است. این جنگنده با توجه به اندازه کوچکش قادر است بدون داشتن بال تاشو بر روی ناوهای هواپیمابر حمل شود. رافال با وجود اندازه کوچک توانایی حمل میزان سنگینی مهمات را دارد. وزن خالی مدل سی آن ۹٬۵۰۰ کیلوگرم و وزن مدل ناونشین ۱۰٬۱۹۶ کیلو است اما قادر است با حداکثر ۲۲٬۲۰۰ کیلو وزن از زمین برخیزد. ضمن اینکه شرکت داسو امیدوار است این میزان را تا حدود ۲۵ تن ارتقا دهد. در واقع رافال بدون مهمات و سوخت حدود یک و نیم تن از اف-۱۶سی سبک‌تر است اما می‌تواند با چهار و نیم تن وزن بیشتر از زمین برخیزد. این توانایی باعث می‌شود تا رافال بتواند ۹ و نیم تن انواع بمب و موشک یا سوخت خارجی و ۴٬۷۰۰ کیلوگرم سوخت داخلی را حمل می‌کند. رافال با دو مخزن سوخت خارجی رهاشونده قادر است عملیات‌های ضربتی در عمق ۱۸۵۲ کیلومتری خاک دشمن را حتی با داشتن موشک‌های سنگین هوابه‌سطح و موشک‌های هوابه‌هوا به انجام رساند.[۱]
رافال از دو موتور توربوفن Snecma M88-2 استفاده می‌کند که هر یک بدون استفاده از پس‌سوز ۵۰.۴۲ کیلونیوتن نیروی گشتاوری و با روشن کردن پس‌سوز موتور ۷۵.۶۲ کیلونیوتن گشتاوری دارند. حداکثر سرعت آن ۲ ماخ است و توانایی ابرپیمایش (حرکت با سرعت مافوق صوت بدون پس‌سوز) را دارد. مساحت بال هواپیما ۴۶.۵ متر، بارگیری بال آن ۳۰۶ کیلوگرم بر متر مربع، و طول آن ۱۵.۳ متر است و به یک مسلسل ۳۰ میلی‌متری جیات 30/719B با ۱۲۵ گلوله مجهز است. نسبت قدرت به وزن هواپیما در مدل ام با سوخت داخلی کامل و چهار موشک هوابه‌هوای MBDA MICA به رقم ۰.۹۸۸ می‌رسد. سقف پروازی این هواپیما ۱۸٬۲۹۰ متر است و فشار جی بین ۹ تا -۳.۲ را تحمل می‌کند. رافال می‌تواند در یک ثانیه تا ۳۰ درجه چرخش ناگهانی داشته باشد و سرعت غلت زدن آن ۲۷۰ درجه در یک ثانیه است. ایویونیک هواپیما ساخت شرکت تالس است و از یک رادار آرایه فازی غیرفعال، سیستم جنگ الکترونیک SPECTRA و یک سیستم جستجو و پیگیری امواج فروسرخ تشکیل می‌شود.